🌺 अनुभव १५८ + १५९

"श्री "

गजानन महाराज की जय (🌺अनुभव १५८)

तुझे निरंतर चित्र काढतो

जय गजानन! गजानन महाराजांविषयी भक्तांना आलेले विविध अनुभव वाचीत असताना, मला गजानन महाराजांविषयी जे अनुभव आलेत ते मी लोकांना कथन करावेत असं राहून राहून वाटत होतं, पण सांगावे की न सांगावे या संभ्रमात होतो. लोकांना ती आत्मप्रौढी वाटायला नको अशी एक भावना मनात डोकावत होती. पण अशातच एक लेख वाचण्यात आला. लेखाचं शीर्षक होतं ' आपण आपले अनुभव लोकांना का सांगावेत?' त्यातील मुद्दे मनाला पटलेत. आत्मप्रौढी मिळविण्यासाठी किंवा आपल्या अहंकाराला खतपाणी मिळत असेल तर अनुभव न सांगितलेले बरे. मात्र आपलं भलं झालं तसं जगाचही भलं व्हावं. लोकांनी सुमार्गी वळावं या भावनेनं आपला अनुभव समविचारी भक्तांना सांगायला काहीच हरकत नाही. बस्स! याच भावनेतून हा लेखन प्रपंच करण्याचं ठरविलं.

गजानन विजय ग्रंथाची आज माझ्याकडून महाराजांनी शेकडो पारायणं करून घेतली आहेत. पण हे खरं असलं तरीही मला वाटतं, मी केलेल्या अगदी पहिल्याच पारायणात महाराजांमधील चुंबकीय तत्वानी मला असं काही आकर्षित करून घेतलं की त्या पहिल्याच पारायणात मी महाराजांचा होऊन गेलो.

इ.स.१९८७ ची ही गोष्ट. इकडे तिकडे भटकंती करणारं माझं तरूण वय! आयुष्याची निश्चित दिशा ठरायची होती. नाही म्हणायला ' अभिनव ' मधे पुण्यात माझं चित्रकलेचं शिक्षण सुरू झालं होतं. याला थोडी पार्श्वभूमी अशी होती की १० वर्षांचा असताना मला, म्हणजे या प्रकाश पाटणकरला पुणे सकाळ तर्फे झालेल्या बाल चित्रकार स्पर्धेत प्रथम पारितोषिक मिळालं होतं. मला चित्रकलेची मुळात आवड होती म्हणून तिथे प्रवेश घेतला होता. पण नाममात्रच. क्वचितच काॅलेजात कधी हजेरी लागणार. असाच एकदा काॅलेजला हजर असताना आमच्या शिक्षकांनी मला सांगितलं, ' प्रकाश उद्या महाविद्यालयात एक 'इंडीया टुडे' चा जूना अंक घेऊन ये. तसं तर आपल्याला बरेच अंक हवे आहेत. पण निदान एखादा तरी मिळेल तर घेऊन ये. (या अंकातील चांगले फोटोग्राफ्स अथवा तत्सम काही पानं आम्हाला, फाडून चिकट्विणे, रेफर करणे ,अशासाठी कामाची असायची. ) आमच्या ओळखीत असा अंक येतो याची मला माहिती नव्हती, त्यामुळे रद्दीच्या दुकानात हा अंक शोधावा लागणार हे मी मनाशी ठरविलं होतं.

त्या सकाळी मी घरी परतलो. तरूण वयातील काही स्वाभाविक प्रश्न माझ्याही मनात घर करून होते. आयुष्यात पुढे काय करणार? नोकरीचं काय? घरची जबाबदारी? वगैरे वगैरे. काय करावं या विवंचनेत असतानाच माझ्या बहीणीने अचानक सुचविलं.. ' अरे शेगांवच्या गजानन महाराजांवरील पोथी आहे, ' श्रीगजानन विजय ' ती पोथी वाच. मी असं ऐकलंय की प्रापंचिक आणि पारमार्थिक दोन्ही आघाडय़ांवर ती पोथी भक्ताला सांभाळून घेते. अर्थात, जर मनापासून वाचली तर. '

का कुणास ठाऊक पण त्या दिवशी माझ्या मनानं ठरविलं की आज ही पोथी वाचायचीच! त्या पोथीची लांबी, लागणारा वेळ, ओव्यांची संख्या वगैरे गोष्टी डोक्याला शिवल्याच नाहीत. बहीण म्हणते आहे गजानन महाराज आपलं भलंच करतील या विचारानं माझं पहिलं पारायण सुरू झालं. अतिशय मन लावून मी पोथी वाचू लागलो. सवय नसल्याने मला त्या दिवशी खूप वेळ लागला. शिवाय सोबत चिंतन सुरू असल्याने, मनाला बुध्दीनिष्ठ प्रश्न सतावीत होते. वाळल्या वृक्षाला पालवी? कोरड्या ठणठणीत विहीरीला क्षणात पाणी? सारंच विस्मयकारक वाटत होतं. खूप वेळ झाला वाचन सुरू होतं. अंधाराची जाणीव झाली अन् एक प्रश्न मनाला सतावू लागला. ' इंडीया टुडे ' चा अंक आणायचा आहे. रद्दीची दुकानं बंद होतील का? अंक न आणता आला तर सरांना काय वाटेल? वगैरे! आता नकळत वाचनाची गती वाढली. पारायण पूर्ण झालं तेव्हा संध्याकाळ सरत आली होती. मी महाराजांची आरती केली आणि कुणीतरी त्या अंधारात बाहेरून आवाज दिला, ' प्रकाश! ' एरवी फारसा न येणारा एक मित्र दारात उभा होता. त्यानं मला विचारलं, ' रद्दीच्या दुकानात चलतोस का? ' मला रद्दी विकायची आहे. ते ऐकून मी आनंदलो. त्याला माझ्या आनंदाचं कारण सांगितलं. त्यावर तो बोलला, मला अचानक वाटलं की तुला सोबत न्यावं. हे बघ, काय आहे? असं बोलून त्याच्याजवळील लहान पोतं त्यानं जमीनीवर रिकामं केलं. आमच्या त्या लहान खोलीतील फरशीवर सगळीकडे 'इंडीया टुडे ' चे अंक पसरले होते.

चित्रकलेच्या क्षेत्रात स्वतःची प्रगती व्हावी या साठी माझी धडपड सुरू होती. आमचं घर लहान असल्याने, कॅनव्हास पेंटिंग साठी माझ्यासमोर जागेचा प्रश्न होता. पण त्या दिवशी पहिल्या पारायणानंतर महाराजांनी जणू पुढील मदतीचा संकेतच दिला. श्रीकांत भावे म्हणून माझा एक मित्र मला म्हणाला, ' अरे, मी आणि माझी बायको आम्ही दिवसभर नोकरीच्या निमित्ताने बाहेर असतो. घरी वडील असतात. पण त्याचा त्रास तुला होण्याचं कारण नाही. सहाव्या मजल्यावर फ्लॅट आहे एवढं मात्र आहे. तू तिथे पेंटिंग्ज करू शकतो.

आमच्या घराजवळच चित्रकार अरूण फडणीस रहायचे. मला त्यांचं काम जवळून पाहण्याची संधी मिळाली. ते सुंदर चित्र काढायचे. त्यांचं काम पाहूनच मी शिकलो. १९९२ साली भावेच्या त्या सहाव्या मजल्यावर मी अक्कलकोट स्वामींच्या पासपोर्ट आकाराच्या फोटोवरून एक मोठा ४×३ आकाराचा फोटो तयार केला. ते चित्र साधारण बर्‍यापैकी जमलं. पण स्वामींच्या त्या फोटोकडे पाहताना मला मधेच गोंदवलेकर महाराज, कधी साईबाबा, तर कधी गजानन महाराज दिसू लागले. एकत्वाचा अनुभव आला. सर्वप्रथम स्वामींचं ते चित्र काढल्यानंतर माझ्या आयुष्यातील एक गोष्ट निश्चित झाली. ती म्हणजे मी चित्रकार होणार आणि मुख्यत्वे सर्व संतांचीच चित्रे माझ्या हातून तयार होणार.

इ.स. १९९३ साली मला गुळवणी महाराज आणि कविश्वर शास्त्री यांचं एकत्र चित्र काढण्याचा एक योग आला. ते चित्र फडणीसांनी वाखाणलं, तिथून सातत्याने सर्व संतांच्या कृपेने प्रगतीच होत गेली.

आज नर्मदा परिक्रमेच्या संदर्भात ज्यांचं नाव आदरानं घेतल्या जातं, ज्यांच्यावर नर्मदा मैयाची असीम कृपा आहे. त्या प्रतिभाताई चितळे त्या काळात केव्हातरी एकदा घरी आल्या होत्या. मी काढलेली चित्र पाहून त्या उद्गारल्यात, ' या सर्व चित्रांमधे अनुभव डोकावतोय. ही पाहण्याची नाहीत अनुभवायची चित्र आहेत. हे संत दर्शन आहे!' त्यांचं ते बोलणं आजही माझ्या स्मरणात राहीलं आहे.

खूपशा संतांची चित्रं, त्या संतांच्या कृपेनेच माझ्याकडून चितारल्या गेलीत. या निमित्ताने या संत भूमीतील अनेक संतांचा परिचय झाला. संत साहित्याचा सहवास घडला. अनेक सत्पुरूषांना भेटण्याचा योग चालून आला. एकदा, मला वाटतं, साधारण इ.स.२००० च्या सुमारातील गोष्ट असावी. असेच एक सत्पुरूष भेटलेत. सहज बोलण्याच्या ओघात मी म्हटलं, संतांची चित्र काढण्याच्या माध्यमातून संत सहवासात राहण्याचा प्रयत्न करतो आहे. संत कनवाळू आहेत. सहज कृपा करतात असं म्हणतात. यावर ते म्हणालेत, संत कृपा आहेच! सहाव्या मजल्यावर जे घडलं ते काय होतं? संत कृपाच!

खरं होतं त्यांचं म्हणणं. वेगवेगळ्या संतांची आजपर्यंत चारपाचशे चित्र काढून झालीत. हे सद्गुरूंच्या कृपेशिवाय होणं शक्यच नव्हतं. समर्थ सद्गुरू श्री गजानन महाराजांची अनेक चित्र तर केवळ गजानन महाराजांच्या कृपाशिर्वादानेच काढणे मला शक्य झालं. गजानन महाराजांनी ती चित्र काढण्यासाठी कशी प्रेरणा दिली ते सांगण्यापूर्वी थोडं थांबतो आणि नामस्मरण करून घेतो.. श्री गजानन! जय गजानन! श्री गजानन! जय गजानन!

🌺अनुभव-- प्रकाश पाटणकर, पुणे

शब्दांकन -- जयंत वेलणकर 9422108069

🌸आपल्या जवळ गजानन महाराजांविषयी काही अनुभव असल्यास स्वागत आहे.

🌹अवश्य वाचा श्रीगजानन अनुभव पुस्तक

भाग एक, यात बावन्न अनुभव आहेत. फक्त रुपये पन्नास. भाग दोन यात एकूण बावन्न अनुभव आहेत (५३ ते १०४ ) फक्त रुपये पन्नास

.................................

"श्री "

गजानन महाराज की जय (🌺अनुभव १५९)

संतकृपेची अगाध थोरी

जय गजानन! मी एक चित्रकार, खरं म्हणजे संत चित्रकार! हे मी संतांच्या कृपेमुळेच म्हणू शकतो. हो कारण विविध संतांची चारपाचशे चित्र संतकृपेमुळेच काढणं मला शक्य झालं. प्रत्येक चित्राच्या वेळी त्या त्या संतांनी विविध अनुभव देऊन मला अनुभव समृद्ध केलं ही संतकृपाच. मागील भागात सांगितल्या प्रमाणे स्वामी समर्थांचं चित्र काढल्यानंतर त्याच चित्रात विविध संतांचं झालेलं दर्शन, माझ्यासाठी संतकृपाच होती.

मागील भागात तसा मी माझा परिचय दिला आहेच, पण कुणी जर तो नसेल वाचला तर, मी प्रकाश पाटणकर, पुणे. संतांचं चित्र काढणे, हे माझ्या कामाचं स्वरूप. भारत भूमी, संतांची भूमी म्हणतात. खरं आहे! संत चित्रकार म्हणून माझ्याकडे कुठून कुठून लोक चित्राविषयी विचारायला येतात. अनेक संत होऊन गेलेत, आजही आहेत. आपल्याला ते ज्ञात नाहीत इतकेच. एक लहानसा अनुभव सांगून नंतर गजानन महाराजांनी दिलेल्या प्रचिती विषयी बोलतो.

कोल्हापूर जवळील काही लोक, कुठल्याशा संतांचं चित्र काढून घेण्याकरीता म्हणून आलेत. त्यांनी चित्र माझ्याकडे सोपविलं. म्हणाले, आम्हाला असं चित्र काढून हवं आहे. ते परतलेत त्याच रात्रीपासून मला स्वप्नात एक वेगळाच चेहरा डोळ्यासमोर दिसू लागला. त्या चेहर्‍यावर देवीचे व्रण दिसत होते. सारखा तोच चेहरा दृष्टीसमोर येऊ लागला. मी अस्वस्थ झालो. मी त्यांना हे कळवून म्हटलं ' माफ करा, मला अस्वस्थ होतंय, मला वाटतंय मी नाही काढू शकणार हे चित्र. त्यावर ते लोक बोलले, अहो हे तर चांगलं लक्षण आहे. आमच्या महाराजांना लहानपणी चेहर्‍यावर खूप देवी आल्या होत्या. याचा अर्थ ते लक्षात घेऊन तुम्ही फोटो साकारला तर ते अधिक योग्य होईल हे महाराज सुचविताहेत. आम्हाला तर आनंद झाला की आम्ही योग्य माणसाकडे आलो आहोत. आम्ही तर म्हणू , गो अहेड. तुमच्यावर संतकृपा आहे.

लोक जेव्हा सारखं असं काही बोलतात तेव्हा मग आपल्यालाही वाटू लागतं, असेल बुवा यांच्या म्हणण्यात काही तथ्य . आपल्यावर संतकृपा आहे की काय? या माझ्या मनातील प्रश्न चिन्हाला खोडून काढलं गजानन महाराजांनी.

बहिणीच्या आग्रहावरून १९८७ साली जेव्हा मी प्रथमच श्रीगजानन विजय ग्र॔थाचं पारायण केलं, तेव्हा त्याच दिवशी वेगळाच अनुभव देऊन मला महाराजांनी त्यांच्याकडे आकर्षून घेतलं हे खरं. पण पुढे माझ्याकडून भरपूर पारायणं ते करवून घेणार आहेत असं मात्र मला वाटलं नव्हतं. नुकत्याच होऊन गेलेल्या लाॅकडाऊनच्या काळात तर, एकशे आठ दिवसात त्यांनी माझ्याकडून एकशे आठ एकासनी पारायणं करवून घेतलीत. मी स्वतःला धन्य समजतो.

पण या पारायणांत मी आनंद का घेऊ शकलो? याचं खरं कारण म्हणजे इ.स.२००५ मधे गजानन महाराजांनी मला दिलेला अनुभव. मला दाखविलेला मार्ग. माझ्यासाठी उपलब्ध करून दिलेली संधी. २००५ ची ही गोष्ट, मी शेगांवला गेलो होतो. तिथे समाधी मंदिरात जेव्हाही आपण दर्शन घेतो तेव्हा मनाला एक एनर्जी प्राप्त होते आणि पारायण मंडपात काही वेळ बसू शकलो तर मनाला शांती मिळते. त्या दिवशी शांतपणे दर्शनाचा योग असल्याने, मनाला शक्ती आणि शांतता दोन्ही प्राप्त झालं. मी प्रसन्न चित्ताने देणगी काउन्टरला मागे लागलेले महाराजांचे ओरिजिनल फोटो पाहत होतो. एका फोटोसमोर माझी तंद्री लागली. मी भान हरपून फोटोकडे पाहू लागलो. माझ्या मनात विचार आला, या फोटोंवरून जसेच्या तसे फोटो चितारता आले तर? माझा विचार मी महाराजांना तिथेच म्हणून दाखविला. पण आता काही प्रश्न माझ्यासमोर उभे झालेत. असे वेगवेगळे फोटो आपल्याकडे कुठून येणार? घर लहान, जागा नाही आपण हे फोटो कसे काढू शकणार? सर्वात मुख्य म्हणजे पैशाची सोय काय? हे फोटो कोण घेणार? एखादा फोटो काढणं शक्य आहे बाकी कसं काय होणार? या प्रश्नांमुळे माझ्या मनातील मूळ विचाराला बाजूला सारणं आवश्यक झालं. माझे डोळे भरून आलेत. माझ्या भावना महाराजांपर्यंत पोहोचल्यात पण व्यवहाराची सांगड कशी घालणार? मी भरल्या डोळ्यांनी अन् जड अंतःकरणाने महाराजांना हात जोडले, त्यांचा तिथून निरोप घेतला ,मन मात्र त्या भिंतीवर भिरभिरत राहिलं. मी पुण्यात परतलो.

त्याच विचारात रात्री झोपी गेलो. पहाटे पहाटे गाढ निद्रेत असताना, मला दिसलं, समोरुन दूर अंतरावरून महाराज धावत माझ्याकडे येताहेत. थोडे जवळ आलेत, आता मला स्पष्ट दिसलं, त्यांच्या हातात त्यांचाच एक फोटो आहे. ते आता अगदीच जवळ आलेत. त्यांनी तो फोटो माझ्या हातात दिला, माझ्या छातीला स्पर्श केला आणि ज्या वेगाने आले त्याहीपेक्षा जास्त गतीने पाहता पाहता दिसेनासे झाले. त्यांच्या त्या स्पर्शानं माझं अंग शहारलं इतकं की जाग आली तरीही, अगदी अंथरुणातून बाहेर आलो तरीही शरीर शहारलेलंच! मी महाराजांच्या फोटोसमोर उभा झालो. हात जोडले. त्यांना म्हटलं ' महाराज माझ्या मनातील विचार आणि आज तुम्ही दिलेला दृष्टांत यांचा सहसंबंध जोडण्याचा प्रयत्न मी करणार नाही. माझं रक्षण करा मी तुम्हाला शरण आहे.

त्याच सकाळी एक साधारण सतरा वर्षांचा मुलगा घरी आला. त्याला महाराजांच्या ओरिजिनल फोटोवरून एक पेंटिंग हवं होतं. मी जीव ओतून ५×४ फुट आकाराचे महाराजांचे अप्रतिम चित्र बनविले. ती तारीख होती २८. २. २००५ चित्र पाहून त्या मुलाला खूप आनंद झाला आणि समाधानही प्राप्त झाले. तो मला म्हणाला आमचा मोठा ग्रुप आहे व प्रत्येकाला त्याच्या घरी ओरिजिनल फोटोंवरून रंगीत पेंटिंग्ज हवी आहेत. ते वाक्य ऐकून, त्या स्वप्नाच्या आठवणीनं माझं शरीर पुन्हा शहारलं. त्यानंतर महाराजांच्या ओरिजिनल फोटोंवरून तब्बल ४१ पेंटिंग्ज साकारल्या गेलीत.

गजानन महाराजांवर मला काव्य स्फुरलं

ज्याने हाती हात धरला | ते असे आराध्य माझे

मी तयाच्या स्मरणात आहे | हेच आहे भाग्य माझे

चित्रांच्या या कामातून महाराजांनी माझी ओळख जगाला संतचित्रकार म्हणून अधिक पक्केपणाने करून दिली. तर तिकडे ज्या मुलाच्या माध्यमातून हे सगळं घडवून आणलं त्या मुलाला पुढे आगळी वेगळी ओळख प्राप्त करून दिली. त्याचं नाव प्रसिद्ध झालं, श्रीगजानन विजय चे मुखोद्गत पारायणकार डाॅ गजानन खासनीस म्हणून.

आता माझ्या मनाला पटलंय, हे सर्व संत कृपेनेच शक्य आहे. www.artistprakash.com या माझ्या चित्रांच्या साईटवर गजानन महाराजांच्या फोल्डरमधे ही सर्व चित्रे पाहता येतात, तेही संतकृपेनेच. आजही मी ही चित्र जेव्हा पाहतो तेव्हा जीवन कृतार्थ झाल्याच्या जाणीवेने मन भारावून जातं आणि भारावलेल्या त्या अवस्थेत कृतज्ञतेनं ओठांवर येतं, श्री गजानन! जय गजानन! श्री गजानन ! जय गजानन!

🌺अनुभव-- प्रकाश पाटणकर, पुणे

शब्दांकन - जयंत वेलणकर 9422108069

🌸आपल्या जवळ गजानन महाराजांविषयी काही अनुभव असल्यास स्वागत आहे.

🌹अवश्य वाचा श्रीगजानन अनुभव पुस्तक

भाग एक, यात बावन्न अनुभव आहेत. फक्त रुपये पन्नास. भाग दोन यात एकूण बावन्न अनुभव आहेत (५३ ते १०४ ) फक्त रुपये पन्नास

...........................