🌺'वारी'चे अंतरंग 🌺

"श्री "

गजानन महाराज की जय!(🌺अनुभव १६१)

'वारी'चे अंतरंग भाग एक

संकुचित भक्ती काय कामाची? वारीतील भक्ताचा प्रश्न!

जय गजानन! 'वारी ' हा शब्द मराठी माणसाच्या कानावर आला की त्याला लगेच आठवते ती पंढरपूर ची वारी! त्याला आठवतो तो आषाढी एकादशीला पांडुरंगाच्या दर्शनाला जाणाऱ्या भक्तांचा उत्साह! शेकडो वर्षाची परंपरा लाभलेली ही वारी! दरवर्षी कुणी कुणाला निमंत्रण देत नाही पण हजारो, लाखो लोक वारीच्या माध्यमातून आपली उपासना पांडुरंगाच्या चरणी समर्पित करतात. पांडुरंगाच्या या वारीत वेगवेगळ्या संतांच्या पालख्या समाविष्ट असतात. हे सर्व संतश्रेष्ठ भक्तांना मोहीत करून, त्यांना सुमार्गावर आणण्यास कटीबध्द असतात. भक्त देखील ' देव तेची असती संत, संत तेची देव साक्षात ' या भावनेतून वारीत सहभागी होत असतात. अर्थात पंढरपूरला जसे पायी वारीने भक्त दर्शनासाठी पोहोचतात तसे ते आपल्या सद्गुरूंच्या दर्शनालाही पायी वारीने जात असतात. समुहाने पायी चालत जाऊन आपल्या दैवताच्या चरणी माथा टेकविताना त्यांना धन्य धन्य होऊन जातं. हा समूह, ही वारी, कधी शंभरात कधी हजारात तर कधी लाखातही असू शकते. मात्र संख्या कोणतीही असली तरी चालणार्‍याच्या मनात भावना असते भक्तीची आणि ओठांवर नाव असतं आपल्या दैवताचं!

नामस्मरणात दंग होऊन समोर सरकणारी ही वारी पाहिली की पाहणाराही त्यात रंगून जातो आणि सहज मनात विचार येतो, एवढी मोठी ही वारी, या वारीचं नियोजन सहजपणे का शक्य होत असेल? या नियोजनात किती लोकांचा हातभार लागत असेल?

वारी निघण्याची तारीख काय? वारी कुठून कुठे जाणार? वारीत किती वारकरी असणार? संपूर्ण वारीत किती ठिकाणी मुक्काम होणार? मुक्काम कुठे व्हावा? मुक्कामाची सोय काय? त्या त्या गावातील भक्त सक्षमपणे सोय करू शकणार का? सालाबादानुसार ठरलेली वारी असेल तर, मार्गावर कुठे अडथळा तर नाही?पर्यायी मार्ग कोणता? अर्थकारणाचं काय? आवश्यक निधी कसा उपलब्ध होणार? वारी सोबत वाहनांची सोय कशी करता येईल? आकस्मिक तब्येत बिघाड झाल्यास प्रथमोपचार? जेवणांच कसं? पाण्याचं काय? एकाच रात्रीचा प्रश्न असला तरीही सोय तर व्हावीच लागेल? अनुभवी कोण? नवखा कोण? वारकऱ्यांना काय सूचना द्याव्यात? रुढी परंपरांचा आदर कसा होईल? अशासारखे प्रश्न आयोजकांच्या मनात उद्भवत असतील.

आयोजकांचे असे प्रश्न, तर वारीत जाणाऱ्या भक्तांच्या मनात त्यांच्या व्यक्तीमत्वाला अनुसरून वारी विषयी असंख्य प्रश्न नाचत असतील .त्याच वेळी गावा गावातील भक्त वारीच्या स्वागताची योजना आखत असतील. त्या प्रमाणे स्वागत करत असतील.

आयोजक काय? वारकरी काय? किंवा ठिकठिकाणी स्वागत करणारे भक्त काय? त्यांच्या मनातील भावना, त्यांची निष्ठा, त्यांचा भक्तीभाव त्यांच्या त्यांच्या श्रध्दास्थानी समर्पित असतो. श्रध्दास्थान कुठलही असू देत, दैवत कोणतही असू देत, या विभिन्न ठिकाणांहून आढळणारी 'भक्ती ' जे अनुभवतात ते भाग्यवान! अशा भक्तांची कहाणी जे ऐकतात ते पुण्यवान! असे पुण्य पदरी पाडून घेण्याचा प्रयत्न आपल्याला करायचा आहे वारीचे अंतरंग या शीर्षकाअंतर्गत विविध अनुभवातून.

आपण वारीचे आयोजक असाल किंवा वारकरी असाल, अथवा वारीचे स्वागत वा व्यवस्थापन करणारे भक्त असाल किंवा शक्य आहे आपण वारीतील आपल्या सहकाऱ्यांकडून लोकांना सांगण्या सारखं काही ऐकलं असेल. आपणास मनापासून आवाहन आहे की या अनुभव संकलनात सहाय्य करून श्रध्देत वाढ करणाऱ्या या गोष्टी अनेकांपर्यंत पोहोचू देत. अत्तर दुसर्‍याला लावलं तरीही आपल्याही हाताला सुगंध येतोच. तसंच वारी विषयक या गोष्टी अन्य जनांना सांगताना आपलाही पुण्य ठेवा वाढणार आहेच.

३ऑगस्ट २०२२ खामगांव-- शेगांव वारी

दरवर्षी आषाढी एकादशीसाठी गजानन महाराजांची वारी, शेगांवहून पंढरपूर साठी रवाना होते आणि आषाढीचा सोहळा संपन्न झाला की शेगांवी परतते. साधारण नागपंचमीच्या दुसरे दिवशी खामगावहून शेगांवला ही वारी पोहोचते तेव्हा प्रचंड जल्लोष असतो. महाराजांचं थाटात स्वागत होतं. खामगांव -- शेगांव अंतर १७ किलोमीटरचं. गावातून फिरणं मंदिरात जाणं वगैरे धरून २० किलोमीटरचं अंतर! त्या दिवशी वारीचं एक टोक खामगावला तर दुसरं शेगांवला अशी स्थिती असते. वाटेत खाण्यापिण्याची सोय, भरपूर स्टाॅल्स असतात. बाहेरून प्रचंड दिसणार्‍या या वारीत सामावून गेलेल्या भक्तांचे अनुभव ऐकायला मिळाले तर किती छान होईल नं?

यंदाच्या वारीत सहभागी होण्याच्या उद्देशाने अजय अंजीकर काही मित्रांसह शेगांवला गेले होते. आदल्या दिवशी त्यांनी शेगांवला मुक्काम केला. वारीच्या दिवशी पहाटेच ते खामगांवला पोहोचले. ते सांगत होते... ' पहाटेच आम्ही मंगलमय वातावरणात पालखीचं दर्शन घेतलं. महाराज प्रसन्न दिसत होते. वाटून गेलं, जणू शेगांव परतीचं समाधान त्यांच्या चेहर्‍यावर होतं.पालखी निघण्याची वेळ होतच आली होती. असं लक्षात आलं की, भक्त दर्शन घेऊन लगेच शेगांवच्या दिशेने चालू लागताहेत. मी प्रश्नार्थक चेहर्‍याने तेथील एका जाणकाराला विचारलं, हे लोक पुढे का निघताहेत? त्यावर त्यांनी सांगितलं, माऊली एकदा पालखी येथून निघाली की सेवेकर्यांची चाल व आपली गती यात फरक पडतो. आपण त्यांच्या सोबत चालू शकत नाही.ते ऐकून आम्हीही लगेच शेगांवच्या दिशेने वाटचाल सुरू केली.

काही किलोमीटर समोर निघालो आणि एक दृश्य पाहून माझी पाऊलं थबकलीत. चाळीशीच्या घरातील एक माणूस, जो दोन्ही पायाने अपंग आहे, ट्रायसिकलवर बसला होता. त्याच्या सोबत एक चार पाच वर्षांची मुलगी होती. ती ट्रायसिकल ढकलणारी बाई, जिचं वय पस्तीषीच्या घरात असावं, पूर्णतः आंधळी! ती ट्रायसिकल ढकलतही होती आणि त्या आधाराने समोरही सरकत होती. मी प्रथम त्यांच्याशी बोलण्याचा प्रयत्न केला पण त्यांनी दुर्लक्ष केलं. मग मी त्यांच्या सोबत चालू लागलो. हळूच आमचे मित्र अशोकराव लोखंडे आणि हेमंत राऊत ( ज्यांचा श्रीगजानन अनुभव भाग दोन मधे अनुभव आहे ते) सोबत चालू लागले. आम्ही तिघांनी त्यांना बोलतं केलं. त्यांच्या भावना, त्यांची निष्ठा आणि त्यांची भक्ती याला सलाम करावा अशी त्यांची कहाणी वाटली. मागील चौदा पंधरा वर्षांपासून ते सातत्याने ही वारी करीत आहेत. तो जन्मापासून अपंग आहे आणि ती जन्मांध. नशीबानं मुलगी सुदृढ, सशक्त आहे, ही गजानन बाबांची कृपा. संजय गांधी निराधार योजनेत हजार रुपये मिळतात. बाकी जमेल तशी, मिळतील तशी कामं करून चरितार्थ चालवायचा. मुलगी आता शाळेत जाऊ लागली आहे. तो सांगत होता, गजानन बाबाकडे काही मागणं नाही. निष्ठेने वाटचाल करावी हे खरं! नाही म्हणायला मागे रागाच्या भरात एक चूक झाली. एकदा घरात जे काही थोडंफार होतं तेही चोरीला गेलं तेव्हा एक वर्ष रागाने वारीला गेलो नाही. पुन्हा मन म्हणालं, संकुचित विचाराची भक्ती काय कामाची?

खूप मोठा संदेश त्याने आम्हाला दिला. इतक्यात काही कारणाने ते थांबले. आम्ही पुढे निघालो. काही अंतर पुढे गेलो. सवय नसल्याने शरीर थकल्या सारखं झालं, अशोकरावांचं वय जास्त, त्यांना भोवळ आल्या सारखं झालं. आम्ही एका ठिकाणी काही वेळ स्थिरावलो इतक्यात तिघांची ती ट्रायसिकल समोर जाताना दिसली. दोघांनी आणि त्यांच्या सांगण्यावरून तिनेही, तिघांनिही पाहून हात हालवला.

ती वारी पूर्ण करून, दर्शन घेऊन आम्ही घरी परतलो, पण आजही मनात विचार येतोय की, वारीत थोडा वेळ आम्ही डोळस पणे चाललो तर एक आगळा वेगळा भक्त भेटला. ठिकठिकाणाहून वारी, पालखी, दिंडीतून येणारे काही विलक्षण अनुभव महाराजांच्या कृपेने आपल्यापर्यंत पोहोचलेत तर तो आनंद काही औरच असेल.

अंजीकरांचं म्हणणं पटण्यासारखं आहे.बघुया गजानन महाराजांच्या कृपेने 'वारी ' तून काही हाती लागलं तर भक्तांपर्यंत पोहोचविण्याचा अवश्य प्रयत्न करू. तेव्हा 'वारी ' या विषयावर आपणाजवळ काही असल्यास अवश्य अवश्य कळवावे. बाकी, श्री गजानन जय गजानन! श्री गजानन जय गजानन!

जयंत वेलणकर

9422108069

---------------------------------

"श्री "

गजानन महाराज की जय!

वारीचे अंतरंग (२)

🌺 तू वारी कर माझी साथ मिळेल

जय गजानन! मागील लेखात म्हटल्याप्रमाणे 'वारी' म्हटलं की आपल्याला आठवते 'वारी पंढरपूरची ' आषाढीच्या या वारीला शेकडो वर्षांची परंपरा आहे. या वारीत वेगवेगळ्या संतांच्या पालख्या असतात आणि या संतांनी ज्या भक्तांना सुमार्गावर आणलं ते भक्त या संतांच्या क्षेत्राला जाऊन वारंवार दर्शन घेत असतात. त्या त्या क्षेत्राची वारी करीत असतात. वारी मग ती पंढरपूरची असू द्या, आळ॔दीला माऊलींची भेट असू द्या,कुणी देहूला जाऊ द्या, स्वामी समर्थांसाठी अक्कलकोटला जाऊ द्या, शेगांव शिर्डीची वारी असू द्या, अन्य कुठलं दैवत असू द्या अथवा नर्मदा मैयाची परिक्रमा असू द्या, या सर्व संदर्भात कुणी आयोजक असू शकेल, कुणी वारकरी असणार, (मैयाचा परिक्रमा वासी) तर कुणी या भक्तांचं वाटेत स्वागत करणारे अन्य भक्त असणार. या सर्वांनाच येणारे अनुभव सर्व सामान्य भक्तांना ऐकू येणं, वाचायला मिळणं हा एक सत्संगच आहे. ' सुसंगती सदा घडो सुजन वाक्य कानी पडो ' या उद्देशातून, आपलं कुठल्याही वारीतील आयोजकांना, वारकऱ्यांना, स्वागत करणाऱ्या भक्तांना आवाहन आहे की त्यांनी हा सत्संग घडविण्यात,ही सुसंगती घडविण्यात हातभार लावावा. स्वागत आहे!असो!

अकोल्याला मोहनशास्त्री जलतारे असतात. ज्योतिषशास्त्राच्या संपर्कामुळे त्यांना शास्त्री ही उपाधी लागली. तर जलतारे हे गजानन महाराजांचे भक्त. ते वारंवार अकोला-शेगांव फेरी करीत असतात, त्यांची वारी सुरू असते. त्यांनी अनेकदा खामगांव- शेगांव पायी वारी केली आहे. त्यांचा दर गुरुवारी महाराष्ट्र एक्सप्रेस ने अकोल्याहून शेगांवला जाण्याचा उपक्रम होता. महाराष्ट्र ने शेगांवला जाणे व रात्री उपलब्ध कुठल्याही ट्रेनने माघारी परतणे. अनेक गुरुवार हा क्रम चालला. त्यांचं एक ज्योतिष कार्यालय होतं. एका गुरूवारी निघण्याची वेळ होत आली आणि एक गृहस्थ कार्यालयात येऊन बसलेत. ते मनोमन महाराजांची प्रार्थना करीत होते पण त्या गृहस्थांनी बराच वेळ घेतला. ते गृहस्थ उठले आणि यांनी साशंकपणे स्टेशनला फोन लावला, तिकडून कळलं की महाराष्ट्र येऊन उभी आहे. यांनी घाईघाईत शटर बंद केलं आणि 'महाराज मी येतो आहे ' असं ओरडत स्कुटर स्टेशनकडे दामटली. मनोमन महाराज वारी चुकू देऊ नका म्हणून स्कुटर उभी करून घाईघाईत आत शिरले. पाऊल गाडीत ठेवलं अन् गाडी सुटली. जणू यांच्याच साठी गाडी थांबून होती.

असे प्रसंग घडले की भाविकांच्या मनात श्रध्दा वाढीस लागणारच. मोहनराव वारीचा विचार करतात तेव्हा त्यांना त्यांनी श्रध्देतून भरपावसात केलेली, तेल्हार्याहून शेगांव ची सायकल वारी आठवते. एकदा खामगांव-शेगांव पायी वारीनंतर आदरणीय शिवशंकर भाऊंसोबत झालेली भेट आणि त्यांनी देऊ केलेलं निंबू सरबत आठवतं. सोबतच त्यांना अकोल्याहून शेगांवला पायी वारी केली होती तेव्हाचे प्रसंगही आठवतात. ते सांगत होते..

इ.स.२००० च्या दरम्यान मनात अशी तीव्र इच्छा निर्माण झाली की सोबत काही मित्रांना घेऊन अकोला-शेगांव पायी वारी करावी. त्याप्रमाणे मित्रांशी बोलणं केलं तेव्हा गोविंदमनी नायर, रामचंद्र हरकरे, किशोर वाघमारे, दिलीप वैद्य, किशोर घाटे, बापट असे काही मित्र आनंदाने तयार झालेत. दुसर्‍याच दिवशी सकाळी सहा वाजता आम्ही सर्वांनी राजराजेश्वराचे दर्शन घेऊन शेगांवच्या दिशेने पायी चालण्यास सुरुवात केली. आम्ही गायगांव पर्यंत मोटार मार्गाने चालत गेलो. मात्र पुढे मी व किशोर वाघमारे, आम्हा दोघांच्या मनात असं आलं की, आपण जर बाजूने जाणाऱ्या रेल्वे ट्रॅकने चालत निघालो तर तो शाॅर्टकट होईल .त्या विचारातच आम्ही दोघांनी रेल्वे ट्रॅकवरून उत्साहात चालणं सुरू केलं, पण काही वेळातच आम्हाला आमची चूक लक्षात आली. मात्र आता काही उपाय नव्हता, समोर चालणे हाच मार्ग होता. आम्ही घामाघूम होऊन गेलो. खाली गिट्टी,गोटे असल्याने पाऊल जपून टाकावं लागत होतं. एकप्रकारे आमचा शहाणपणा आमच्या अंगलट आल्यासारखं झालं. गजानन महाराजांचं नाव घेतच पुढे चालत होतो. एका अर्थाने झालं ते बरंच होतं सर्वांसोबत गप्पा करीत जाण्यापेक्षा येथे महाराजांचं नाव तरी मुखात येत होतं. ती आमची पहिलीच वारी होती. पाय दुखत होते, अंग ठेचकाळल्या सारखं दुखू लागलं.अशात नागझरीच्या आधीचा मोठा पूल आला. आम्ही एका मोठ्या दगडावर धापा टाकत, हाश् हुश करीत विसावलो आणि तितक्यातच आमच्या समोर एक उंचपुरे म्हातारे गृहस्थ आले. पांढरी धोती, कुर्ता व डोक्यावर फेटा असा त्यांचा पोशाख होता. त्यांच्या डोक्यावर एक भले मोठे डाले होते. ते त्यांनी डोक्यावरून खाली उतरविले व आमची विचारपूस करीत एका कागदावर त्या डाल्यातील मुरमुरे, लाह्या, फुटाणे, शेंगदाणे इत्यादी खायला दिले. आम्ही खूप थकलो होतो. आम्ही ते खायला लागलो. मला अजूनही आठवते ती त्यांची भेदक पण अतिशय वात्सल्याने भरलेली प्रेमळ नजर! काही वेळ बोलून ते पुढे चालू लागलेत .त्या सरळ पण निर्मनुष्य रस्त्यावर बघता बघता दिसेनासे झाले. नंतर आम्ही रेल्वेमार्ग सोडून नदीत उतरून गोमाजी महाराजांचे दर्शन घेऊन शेगांव गाठले. रेल्वेमार्गावर येऊन आपण चूक केली अशी जी माझी आणि किशोरची भावना झाली होती, ती त्या मुरमुरे फुटाणे प्रसादाने पार लोप पावली होती.

पुढे काही वर्षांनी अकोला-शेगांव वारीचा पुन्हा अनुभव आला तोही विलक्षणच ठरला. पुन्हा डोक्यात आलं की काही लोकांना सोबत घेऊन पायी चालत शेगांवला जावं. झालं दिवस ठरला, वारीचं निश्चित झालं, अन् निघण्याच्या आदल्याच दिवशी, सकाळपासून मला कणकण जाणवायला लागली व अंगात तापही भरला. हातापायाचे सांधे दुखायला लागले. डोळ्यातून, कानातून वाफा निघत होत्या. उभं राहवत नव्हतं. अशा परिस्थितीत वारी कशी होणार? माझ्या मनात प्रश्न निर्माण झाला. मी लगेच डाॅक्टरांकडे गेलो. त्यांनी तपासून मला औषधं लिहून दिलीत व एक इंजेक्शन दिलं आणि तीन दिवस आराम करायला सांगितलं. वारी विषयी विचारल्यावर 'अजिबात नको, शक्य होणार नाही ' असं बोलले. मी घरी येऊन झोपी गेलो.

पहाटेच मला जाग आली. तब्येत ठीक नव्हतीच, पण मनाने उचल खाल्ली. आपणच वारी ठरविली, आपणच सर्वांना तयार केलं. आपण नं जाऊन कसं चालेल? मनाचा संकल्प दृढ होता. ठरवले! एकदा चालायला तर लागू. जितकं शक्य होईल तेव्हढं चालू, बाकी महाराज ठरवतील तसं! उठलो, कसंबसं स्नान केलं, सकाळी सहा वाजता राजराजेश्वर मंदिरात पोहोचलो. तिथे सर्वजण आले होतेच माझी अवस्था पाहून सर्वानी मला परत जाण्याचा सल्ला दिला, म्हणाले आम्ही सांगू महाराजांना तुझा नमस्कार. पण माझा निर्धार पक्का होता. चालणं जड जात होतं. अशक्तपणा होता दुखत होतं, तरीही मी चालण्यास प्रारंभ केला. बसने पुढे जाण्याची वगैरे कल्पना मी फेटाळून लावली. कसाबसा निमकर्दा गावापर्यंत आलो. तिथून शेतातील मार्गावर चालण्यास प्रारंभ केला, शेतात पाऊल ठेवलं मात्र मला उत्साह जाणवू लागला. हळूहळू अंगात जोर संचारला, चांगलं वाटू लागलं.नागझरी आलं तेव्हा माझा ताप पूर्ण पळून गेला होता. तिथूनच शेगांवच्या दिशेने हात जोडून मनापासून ओरडलो, जय गजानन!

माझ्या मित्रांनाही माझ्यातील बदल जाणवत होताच, मग काय? आम्ही सर्वांनीच जय घोष केला, श्री गजानन! जय गजानन! श्री गजानन! जय गजानन!

🌺जयंत वेलणकर 9422108069

===========================================

"श्री"

गजानन महाराज की जय!

वारीचे अंतरंग (३)

🌺 सुगंधित व्हावी वारकऱ्याची वाट

जय गजानन! 'वारीचे अंतरंग ' चा हा तिसरा भाग! मागील दोन भागात आपण आवाहन केलं की, भिन्न भिन्न ठिकाणांहून निघणाऱ्या वारीचं आयोजन केल्या जातं. वारीचे आयोजक, वारीतील वारकरी व वाटेत स्वागत करणारे भक्त, या सर्वांचे अनुभव अन्य भक्तांना ऐकायला मिळाले तर वारकरी भक्तांना पुन्हा काही ऐकल्याचा आनंद मिळेल. आयोजकांचा भक्तीभाव वाढून ते अधिक चांगलं आयोजन करू शकतील. भक्त चांगलं स्वागत करू शकतील आणि जे लोक इच्छा असून वारीला जाऊ शकले नाही, काही कारणानं राहून गेलं किंवा वारी करण्यास असमर्थ आहेत. ते, या वैचारिक सत्संगातून मनाने तरी वारीचा आनंद घेऊ शकतील. बस याच उद्देशाने आपण अनुभव सांगू या, अनुभव ऐकू या आणि वारकरी होऊन वारीचा आनंद घेऊ या!

कुठलीही वारी जेव्हा आपल्या दैवताच्या दर्शन इच्छेने समोर सरकत असते तेव्हा वाटेत अनेक भक्त त्या वारीचा आनंद घेत असतात. वारीत चालणारं पाऊल पाहिलं की पाहणारा भक्तही दंग होऊन जातो. मग पंढरीच्या वारीत वारकऱ्यांचा पाय भक्तांच्या शेताला लागतो तेव्हा त्याच्यासाठी तो पांडुरंगाचा पदस्पर्श ठरतो. नर्मदा परिक्रमेत परिक्रमावासीने 'नर्मदे हर' म्हटल्यानंतर एखाद्या झोपडीतून ' नर्मदे हर ' म्हणून प्रतिसाद मिळतो तेव्हा रहिवाशांसाठी ती मैय्याची सेवा असते. म्हणूनच वारी पूर्ण करून आलेल्या वारकऱ्यांच्या पायावर डोके टेकवताना नमस्कार करणारा त्या पावलांकडे आदराने पाहतो.

वारी करून येणाऱ्या पावलांचा आदर करावा या भावनेतून एका भक्ताला आलेला हा अनुभव...

अकोला येथील गजानन महाराजांचे एक भक्त श्री अमोल खुळेकर सांगत होते...

इ.स.२००३ च्या सुमारातील गोष्ट असेल. माझा मित्र प्रशांत जावरकर मला म्हणाला, चल आपण शेगांवला जाऊ .आज खामगांव- शेगांव वारी शेगांवात पोहोचते आहे. महाराज पंढरपूरहून परतताहेत.गजानन महाराज माझा प्रिय विषय असल्याने मी लगेच त्याला होकार दिला. आम्ही त्या संध्याकाळी मंदिरात गच्चीवरून मंदिरात परतणारी ती पालखी पाहिली. मनात भक्तीभाव उचंबळून आला. झपझप चालणारी ती पावलं पंढरपूरहून परतताहेत या कल्पनेनेच मी भारावलो. मनात विचार आला एवढ्या दुरून आलेली ही पावलं थकली नसतील का? निश्चितच थकली असतील! पण गजानन महाराजांच्या जयजयकारात थकवा विसरलेली ती पावलं आहेत. यांचा आदर करायला हवा. प्रत्येकाच्या पावलावर डोकं ठेवणं मला शक्य नाही. पण एक फुलाची पाकळी तर मी खचितच त्या पावलावर वाहू शकतो. त्याच विचारात मी माघारी परतलो. पण त्या विचारानं मनात पक्क घर केलं होतं. पुढच्याच वर्षी माझा मित्र संतोष खंडाळे याला मी म्हटलं, चल मंदिराजवळ मुख्य द्वाराजवळ ऊभं राहून आपल्याला पुष्पवर्षाव करायचा आहे. मी काही गुलाबाची फुलं विकत घेतली. त्याच्या पाकळ्या एका मोठ्या पिशवीत भरून घेतल्या. आम्ही त्या वर्षी वारी परतत असताना त्या प्रवेशद्वाराजवळ पुष्पवर्षाव केला. त्या दिवशी फुलांचा थोडा अंदाज आला, त्यानंतर एका लहान पोत्यात आम्ही फुलांच्या पाकळ्या घेऊन शेगांवला जाऊ लागलो. श्री महाराज पंढरपूरला जातात ही आपली कल्पना,ते तर सर्वत्र आहेतच. मात्र असं असलं तरीही महाराज पंढरपूरहून परतताहेत ही कल्पना मनाला सुखावून जातेच. त्यामुळे त्या सुखदायक क्षणाचा आनंद घेण्यासाठी माझं वारीच्या दिवशीचं शेगांवला जाणं निश्चित झाल्यासारखं झालं. पण मधेच एक वर्ष, मला निश्चित साल आठवत नाही, पण त्या वर्षी काहीसं विपरीत होऊन, वारी लवकर पोहोचली म्हणा किंवा मला उशीर झाला म्हणा, किंवा त्या वर्षी तसा योग असावा! माझी आणि वारीची भेट त्या प्रवेशद्वारावर झाली नाही. वारी आत निघून गेली. ते पाहून मी खिन्न झालो. मला अपराध्या सारखं वाटू लागलं. थोडा वेळ गेल्यावर मंदिराच्या आवारात गुलाबपाकळ्यांच्या त्या पोत्यावर डोकं टेकवून मी जोरजोरात रडू लागलो. महाराज माझं काय चुकलं? मी भक्तीत कुठे कमी पडलो? आज या फुलांचा अव्हेर का केला? प्रश्न विचारत होतो, रडत होतो डोळ्यातून घळघळ पाणी वाहत होतं. आजूबाजूचे लोक पहातही असतील, पण मला त्याचं भान नव्हतं. अर्धा पाऊण तास रडलो असेन, आता या फुलांचं काय करावं? बाजूला देवळात द्यावेत का? काय करावं महाराज? असं स्वतःशीच बोलत राहिलो आणि अचानक कानावर शब्द आलेत, काय झालं माऊली? इथे काय बसलात? प्रश्न विचारणाऱ्यांना मी सर्व कहाणी सांगितली. त्यांनी पारायण गृहात गादीकडे जाण्याचा सल्ला दिला. नेमका कुणाशी बोललो आठवत नाही, नाव सांगून सर्व सांगितल्यावर ते म्हणालेत आणा माऊली ती फुलं आणि नंतर मी गजानन महाराजांनी घडवून आणलेली गोष्ट पहातच राहिलो. त्या गुलाब पाकळ्या संपूर्ण गादीवर आच्छादण्यात आल्यात. जणू संपूर्ण गुलाबाची शेज! माझं मन म्हणू लागलं, महाराज पंढरपूरहून तुम्ही परतलात. थकला असाल नं? आता स्वामी सुखे निद्रा करा! या गुलाब शय्येवर आराम करून उद्या पुन्हा आम्हा भक्तांना आशिर्वाद देण्यासाठी सज्ज व्हा! असा विचार आला आणि पुन्हा जोराचा हुंदका आला. पुन्हा रडलो. आधीच्या रडण्यात भक्तीरसच होता आताही भक्तीरसच होता फक्त मघाशी असलेल्या अपूर्णतेला आता पूर्णत्वाचा साज होता. त्या वर्षानंतर या कार्यात मला मिळणारी मित्रांची साथ आणि फुलांचं वजन सतत वाढतच गेलं. मुख्य म्हणजे महाराजांच्या कामात लोक निःस्वार्थ सल्ला देतात असा अनुभव आला. अकोल्यातील एक फुलवाली मला म्हणाली, ' दादा आमच्याकडून तुम्ही फुलं घेता ती तुम्हाला महाग पडतात त्यापेक्षा आम्ही ज्यांच्याकडून फुलं घेतो त्या धुळे, जळगाव येथील व्यक्तीचा फोन नंबर देते त्याच्याकडून फुलं मागवा, तुम्हाला ते योग्य ठरेल. मग काय त्या व्यक्तीशी संपर्क साधला आणि फुलं मोठ्या प्रमाणावर तिकडून येऊ लागलीत. एकदा त्या व्यक्तीचा मला फोन आला, म्हणाले, दादा एवढ्या मोठ्या प्रमाणावर तुम्ही फुलं मागवता, म्हणजे ही वारी आहे तरी काय? हे काही वेगळं असलं पाहिजे या भावनेतून एकेवर्षी ते फुलांचे व्यापारी स्वतः त्या वारीत दर्शनासाठी आलेत आणि गजानन महाराजांचं ते रूप पाहून धन्य झाले.

आज अनेक ठिकाणी अशा प्रकारे वारी निघत असेल, अनेक लोक त्यात सेवा देत असतील, स्वतःला धन्य मानत असतील. माझी अल्पशी सेवा महाराजांच्या चरणी रूजू होते ही महाराजांचीच कृपा. महाराजांचा कृपाशिर्वाद एकदा अचानक प्राप्त झाला. त्या दिवशी तर मी धन्य झालो. शेगांवहून फोन आला, माऊली तुम्ही अमोल खुळेकर का? तुमच्यासाठी प्रसादी पादुका आणल्या आहेत. तुम्ही कुठे राहता मी तुमच्याकडे येतो आहे. त्यांना पत्ता समजावून सांगताना माझे डोळे भरून आलेत आणि घरी पादुका स्वीकारताना तर पादुकांवर डोळ्यातून अभिषेकच झाला.

आज वारीत पुष्पवर्षावाची सेवा देताना माझ्यासमोर फुलांची रास असते ही गजानन महाराजांचीच लीला! महाराजांची ही लीला आठवली की, मनातल्या मनात महाराजांना वंदन करून मन, वारीत चालणाऱ्या त्या लयबद्ध पावलांवर केन्द्रीत होतं आणि ओठांवर शब्द येतात श्री गजानन ! जय गजानन! श्री गजानन ! जय गजानन!

🌺जयंत वेलणकर 9422108069

🌸आपणाजवळ गजानन महाराजांविषयी, वारी विषयी काही अनुभव असल्यास स्वागत आहे.

अवश्य वाचा श्रीगजानन अनुभव पुस्तक भाग एक, दोन, तीन ( प्रत्येकात बावन्न अनुभव, सहयोग राशी प्रत्येकी पन्नास फक्त)

श्रीगजानन अनुभव पुस्तक आता एमेझाॅन वरही उपलब्ध आहे.

******************